پروژه تصفیه خانه بزرگ فاضلاب صنعتی شرکت کاله
شرکت فرآورده های لبنی کاله فعالیت خود را در سال 1370 با تاکید بر سه مشخصه نوآوری، کیفیت و تنوع در شهرستان آمل آغاز نمود. این شرکت پس از سه دهه فعالیت، توانسته است با تولید بیش از 400 نوع فرآورده لبنی نام خود را به عنوان متنوع ترین تولید کننده انواع فرآورده های لبنی در جهان ثبت نماید. به جهت رعایت ضوابط و استاندارهای زیست محیطی و نیز احساس تعهد و تعلق به محیطی که در آن زندگی می کنیم، شرکت کاله از بدو تاسیس احداث سیستم های تصفیه فاضلاب مناسب و در خور نام این شرکت را در برنامه کاری خود قرارداده است، بطوریکه تا کنون با افزایش تولید تصفیه خانه نیز چندین بار توسعه یافت. با توسعه بخش تولید،افزایش میزان فاضلاب و عدم جوابگویی کمی سیستم های موجود،این شرکت به استفاده از تکنولوژی روز دنیا روی آورده و در این زمینه با مطالعاتی که روی پیشرفته ترین شرکت های خارجی متخصص در زمینه طراحی و ساخت تصفیه خانه های صنعتی صورت گرفت یک شرکت هلندی (Redox) و دو شرکت آلمانی (TIAوEnviro-Chem )انتخاب و تیمی 5 نفره شامل 4 نفر از کارشناسان شرکت کاله و یک نفر کارشناس محیط زیست استان در سال 1387 راهی کشور آلمان شده و 5 صنعت لبنی و غذایی پیشرفته در آنجا را مورد بازدید قرار داده و سرانجام شرکت TIA به عنوان طراح و مجری پروژه انتخاب شد. تصفیه خانه موجود در سال 1390 با ظرفیت 5/3 میلیون لیتر در روز در زمین به مساحت یک هکتار، با هزینه استارت 5 میلیون یورو و تا پایان سال 1391 ، افزایش ظرفیت به 7 میلیون لیتر در روز و هزینه استارت 2.5 میلیون یورو احداث گردید.
مراحل تصفیه فاضلاب شرکت
شماتیک دیاگرام تصفیه خانه بدین صورت میباشد :
فاضلاب خام
پساب کارخانه از سالن های مختلف توسط کانال هایی به مخزن اولیه جمع آوری پساب ریخته شده و از آنجا توسط پمپ هایی به مرحله بعد منتقل می شوند.
جهت کنترل عملکرد این پمپ ها درداخل مخزن، جمع آوری فاضلاب از لول کنترل هایی استفاده می شود که با توجه به سطح پساب موجود در مخزن، پمپ ها، وارد خط شده و یا از مدار خارج می شوند. مشخصات فاضلاب کارخانه بدین شرح میباشد:
- Qd:7000 m³/d
- Qh:292 m³/h
- Qh,max:600 m³/h
- TSS:600 mg/l
- TDS:2200 mg/l
- COD:6000 mg/l
- LCOD:42000 kg/d (~ 466 700 population equivalents)
- BOD5:4000 mg/l
- LBOD5:21000 kg/d
- T:< 35 °C
- pH:6.0 – 9.5
سیستم DAF :
در این مرحله فاضلاب جهت جدا نمودن چربی و برخی از املاح موجود در آن آماده می گردد.با توجه به اینکه در دستگاه فلوتیشن تنهاچربی به عنوان مواد معلق جدا می گردد، در نتیجه برای بالا بردن راندمان جداسازی و جدا نمودن مواد امولوسیونی از قبیل پروتئین نیاز به مواد افزودنی منعقد کننده و لخته ساز قبل از عمل فلوتیشن می باشد. در این دستگاه جهت عمل انعقاد از مواد افزودنی شامل کلرید آهن ، سود ، مواد پلیمری استفاده می شود.
این مواد توسط دوزینگ پمپ هایی تزریق شده که دوز تزریق آن با توجه به نوع فاضلاب متفاوت می باشد. در سیستم DAF جهت جدا نمدن ذرات معلق در پساب از حباب های ریزهوا استفاده می شود. اندازه این ذرات کمتر از 100 میکرو متر می باشد که جهت ایجاد چنین حباب هایی ابتدا آب با هوا تحت فشار بالا اشباع شده و سپس بطور ناگهانی به فشار نرمال می رسد که با این تغییر فشار هوای اضافی موجود در آب اشباع بصورت ذرات ریز آزاد می شود این ذرات ریز هوا به مواد معلق موجود در فاضلاب چسبیده و سبب شناور شدن آنها در سطح می گردد. چربی، پروتئین و بطور کلی سرباره جدا شده از سیستم DAF که در سطح دستگاه شناور می شوند توسط جاروبی جدا شده ، جهت آبگیری وارد دستگاههای فیلترپرس میگردد و فاضلاب زلال و شفاف جهت انجام فرآیند تصفیه بیولوژیکی وارد مرحله هوادهی می گردد.استفاده از سیستم DAF سبب کاهش میزان آلودگی به مقدار 45 تا 60 درصد درBOD5 و COD می گردد که بسیار قابل توجه بوده و عمل تصفیه را در مراحل بعدی آسانتر می نماید.
حوض هوادهی :
فاضلابی که از واحد های قبلی متعادل سازی و چربیگیری شده است جهت کاهش و تجزیه مواد محلول آلی وارد راکتور بیولوژیکی لجن فعال می شود که در آن باکتری های مخصوص جهت تجزیه مواد آلی مذکور پرورش داده می شوند. هوای مورد نیاز در این واحد توسط بلوئرها تامین می شود و در نهایت با عبور از دیفیوزرهای مخصوص ریز شده و به مصرف میکروارگانیزم ها می رسد.
زلال سازی:
فاضلاب تصفیه شده مخلوط با لجن فعال از واحد قبلی (راکتور هوازی) به آرامی وارد واحد بعدی یعنی زلال سازی می شود در این واحد لجن ها به دلیل اختلاف دانسیته با آب از آن جدا شده ودرکف مخزن که به شکل قیفی می باشد ته نشین وفشرده می شود. این مخزن هم چنین به صورت مخازن دارای لاملا (تیغه های مایل مستقر درزلال سازی)هم ساخته می شوند که باعث برخورد ذرات سبکتر به این تیغه ها شده و ازفرار آنها جلوگیری و باعث ته نشین شدن آنها می شود ودر نتیجه کیفیت زلال سازی افزایش می یابد
و باعث می شوند این مخازن فضای کمتری را اشغال کرده در مواقع بروز سرما از لجن محافظت می کنند.این مخازن بدون نیاز به لجن روب کار کرده، ازقسمت پایین مخزن به طرف کف به شکل قیفی ساخته شده ، از اینرو لجن ومواد معلق به صورت ثقلی ته نشین شده وفشرده می شود.لجن تغلیظ شده در این واحد جهت استفاده مجدد به کمک پمپ هایی که در کف آن مستقراست ومی تواند پمپ ایرلیفت هم باشد به واحد بیولوژیکی ریخته شده وآب زلال تصفیه شده با COD:50mg/l جهت دفع نهایی از سیستم خارج می شود. مشخصات آب خروجی از تصفیه خانه بشرح زیر است:
COD:< 100 mg/l T:< 35 °C pH:6.0 – 9.5
در حال حاضر آب خروجی تصفیه خانه در موارد زیر مصرف میشود:
- استفاده برای شستشوی محوطه ، فضای سبز و...
- استفاده در قسمت بازیافت کارخانه که مصرف آب قابل توجهی دارد.
- لازم به توضیح است که در بخش بازیافت ظروف محصولات مرجوعی پس از شستشو ، گرانول شده و به عنوان مواد اولیه دستگاه تزریق پلاستیک مورد استفاده قرار میگیرند.
- مابقی نیز وارد نهر جهت مصارف کشاورزی میشود
- همچنین استفاده از آب تصفیه شده جهت مصارف تاسیساتی کارخانه که در مرحله خرید دستگاهها
- و تجهیزات میباشد.
فیلترپرس
دومین خروجی سیستم DAF سرباره میباشد که وارد دستگاههای فیلترپرس شده ودر آنجا آبگیری میشوند.
( که تا 65% آن را آب و 35% آن ماده خشک است )
سانتریفیوژ (دکانتر) :
لجن های مازاد حاصل از بخش هوادهی به این بخش پمپاژ و در داخل مخزن نگهداری وسپس توسط دو دستگاه دکانترمربوط به شرکت HILLER و Andritz آبگیری و تغلیظ می شود( که تا 80% آن را آب و 20% آن ماده خشک است ) این لجن ها هم می توانند بصورت خام بعنوان کود به زمین های کشاورزی ریخته شده و مورد استفاده قرار گیرند و یا یک مرحله دیگر را هم گذرانده و کاملاً تثبیت شوند و به عنوان کود کامل و مخلوط با کودهای شیمیایی مصرف شوند.
خشک کن:
هردو لجن آبگیری شده در دکانتر و فیلترپرس وارد دستگاه خشک کن شده و به ماده خشک 90% میرسد وبه دلیل اینکه محصول جانبی فاضلاب لبنی میباشند سرشار از چربی ، پروتئین و... هستند.این مواد در مرحله بعدی (خط پلیت) تبدیل به پلیت جهت مصارف کشاورزی میباشد. ضمن اینکه این دستگاه وارداتی بوده و دستگاه بعدی نیز در حال ساخت توسط شرکت خارجی میباشد.
پلیت ساز
با انجام بررسی ها و تحقیقات فراوان ، مشخص گردید لجن تصفیه خانه که خود سرشار از چربی و پروتئین است با افزودن موادی دیگر ، ترکیب بسیار مناسبی جهت کود کشاورزی خواهد بود. و در نتیجه تمامی لجن خشک شده در حال حاضر تبدیل به پلیت شده و مورد مصرف کشاورزان قرار میگیرد.
در پایان قابل ذکر است تمامی این فعالیتها توسط کارشناسان شرکت کاله و حمایت همه جانبه مدیریت کارخانه انجام پذیرفت تا هم بتوان از محیط زیست محافظت نمود و هم در مصرف آب صرفه جوئی کرد تا آیندگان نیز بتوانند از این موهبت خدادادی بهره مند شوند.
گروه: صنایع